16.03.2023

Stres – jakie niesie skutki, jak sobie z nim radzić?
 

Stres – krótkie słowo, ale temat rzeka. Definiowany jest jako reakcja organizmu w odpowiedzi na czynniki zakłócające równowagę, obciążające, albo wykraczające poza nasze zdolności radzenia sobie (wiedzę, doświadczenia). Jest czymś naturalnym i – paradoksalnie – pomocnym. Ma za zadanie zmobilizować nasze ciało, psychikę i umysł do bardziej wytężonej pracy, a w efekcie do rozwiązania problemu, przed którym stanęliśmy.

W praktyce stres uznawany jest dość powszechnie za zjawisko negatywne. A to dlatego, że u wielu, może nawet większości z nas życie w stresie jest stanem przewlekłym. Co faktycznie nie sprzyja dobrostanowi fizycznemu i psychicznemu.

 Przyczyny stresu

W naturze bowiem stres zwyczajowo działa według schematu – pojawia się tzw. stresor, czyli czynnik mobilizujący organizm do reakcji stresowej. Pobudzony organizm rozwiązuje problem (np. ucieka przed osobnikiem agresywnym, walczy z nim, albo ukrywa się przed nim do czasu, aż niebezpieczeństwo minie), poziom stresu spada, psychika i ciało wraca do normy.

W realiach współczesnego świata niestety tak to nie działa. Żyjemy w warunkach, delikatnie mówiąc, nienaturalnych. Otacza nas ciągły hałas, światła świecą i mrugają także w nocy, wskutek stałego „podłączenia” do mediów – kiedyś radia, telewizji i gazet, dziś głownie internetu – jesteśmy przebodźcowani. Media wprost uwielbiają zalewać nas falą złych wiadomości, złe wiadomości podnoszą poziom stresu etc.

Do tego dodać należy niekończącą się listę spraw do załatwienia w życiu prywatnym, goniących nas terminów, ludzi wokół, którzy okazują się często nerwowi, niecierpliwi i okazujący agresję w mowie lub/i gestach. Praca także nie sprzyja wewnętrznemu spokojowi i poczuciu dobrostanu…

 Niebezpieczne skutki stresu

Stałe pozostawanie w stanie podwyższonego napięcia psychicznego i fizycznego nie sprzyja zdrowiu. Tematu nie należy lekceważyć, ponieważ powikłania „postresowe” mogą okazać się bardzo poważne.

Jeśli chodzi o konsekwencje przewlekłego stresu dla naszej psychiki, to wymienia się przede wszystkim zwiększone zagrożenie wystąpieniem problemów psychosomatycznych, depresji, zaburzeń lękowych oraz wypalenia zawodowego.

Natomiast jeśli chodzi o ciało, to stres wymienia się jako jeden z kluczowych czynników ryzyka rozwoju cukrzycy, chorób układu krążenia oraz układu pokarmowego. Stres osłabia odporność układu immunologicznego, narażając nas na ataki chorobotwórczych bakterii, wirusów i grzybów. Podnosi prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworów. Zaostrza objawy chorób autoimmunologicznych.

Tak naprawdę lista problemów indukowanych przez długotrwałe pozostawanie w stresie jest nieskończona. Zasada jest taka – stres atakuje zwykle tam, gdzie organizm jest najsłabszy. To sprawa indywidualna, więc każdy z nas narażony będzie na nieco inny problem.

 Sposoby radzenia sobie ze stresem

Czy ze stresem można sobie w ogóle poradzić? Tak na 100% na pewno nie, zresztą zupełne wyłączenie mechanizmu stresu nie byłoby wskazane – w końcu gdy sytuacja naprawdę tego wymaga, podniesienie napięcia psychicznego i fizycznego sprzyja poradzeniu sobie z problemem.

Jednak w obliczu długotrwałego stresu, który, jak czujemy, przeszkadza nam w codziennym funkcjonowaniu, warto podjąć pewne działania „odstresowujące”.

 Weź głęboki oddech

Oddychaj i licz do dziesięciu – brzmi może niepoważnie, ale naprawdę działa. W sytuacji, która wywołuje w nas nagły przypływ agresji, bezradności, czy wręcz paniki, warto na moment usiąść i wziąć dziesięć spokojnych, głębokich oddechów. Należy się wówczas wyłączyć z obserwowania otoczenia, można zamknąć oczy i po prostu skupić się na oddychaniu. Efekt natychmiastowej redukcji stresu – gwarantowany!

 Ruszaj się

Regularne uprawianie sportu trwale wpływa na poprawę samopoczucia i pozwala psychice odpocząć. Koncentrując się na przezwyciężaniu ograniczeń fizycznych, nie mamy czasu i miejsca na rozdrapywanie ran psychicznych. Ruch pozwala wyciszyć emocje i dociera do miejsc w ciele, które pozostawały spięte wskutek stresu, jaki skumulował się w nich w ciągu dnia.

 Wysypiaj się

Sen nie tylko „kasuje” dzienny stres, ale także pozwala zregenerować siły fizyczne, psychiczne i umysłowe. Oczywiście im bardziej jesteśmy zestresowani, tym trudniej nam zasnąć, ale i z tym można sobie poradzić. Pomocna może okazać się np. wieczorna relaksacja prowadzona (są od tego odpowiednie kanały na YouTube’ie 😊)

 Zwracaj uwagę na to co i jak jesz

Jedz wolniej. Mniejszymi kęsami. Dokładniej przeżuwaj. Celebruj posiłek, tzn. jedząc, skupiaj się na jedzeniu, w trakcie nie oglądaj telewizji, nie scrolluj telefonu etc. Potraktuj czas posiłku jako chwilę dla siebie. Komponuj posiłki tak, by było w nich mniej tłuszczu i cukru, a więcej błonnika.

 Pamiętaj o czasie wolnym.

Ze stresu, zwłaszcza tego zawodowego, często paradoksalnie wpadamy w pracoholizm. Dalej, mocniej, więcej – nie potrafimy przestać. Powala nas i wyłącza z aktywności dopiero poważna choroba, albo co najmniej wysoka gorączka. Stres próbujemy zagłuszyć działaniem.

Tymczasem w życiu istotna jest równowaga. Odpoczynek – może być czynny, może być bierny. Sen, o którym było powyżej. Robienie niczego. Spacer po lesie. Leżenie na kocu i wpatrywanie się w chmury.

Wszystko po to, by zredukować stres nasz codzienny.